آب مجازی؛ آبی که بی‌سر و صدا هدر می‌رود

به گزارش ایسنا، کشور ما در نیم قرن اخیر از مشکلات آب و خشکسالی رنج برده است و دریاچه ها، تالاب ها و زمین های ما از تشنگی طولانی رنج می برند. باران های موقتی که گهگاه چند جرعه آب در گلوی خشک تالاب می ریزند، نمی توانند درد مزمن کم آبی و خشکسالی را درمان کنند. در طول سال ها، راه حل های زیادی برای رویارویی با این چالش پیشنهاد شده است که همگی در نوع خود الهام بخش و مهم هستند. یکی از راهکارهای پیشنهادی استفاده از «آب مجازی» است. آب مجازی مقدار آبی است که یک کالا یا محصول کشاورزی در فرآیند تولید مصرف می کند تا به مرحله نهایی برسد. در شرایطی که کشور ما در شرایط کم آبی قرار دارد و حق آبه تالاب ها به طور کامل رعایت نمی شود، بهتر است در تولید محصولات با آب بالا تجدید نظر شود. محسن موسوی درباره اهمیت آب مجازی می گوید: کشور ما باید برای واردات آب مجازی از طریق محصولاتی با محتوای آب بالا برنامه ریزی کند.

محسن موسوی خوانساری در گفت وگو با ایسنا وی در خصوص وضعیت کم آبی در کشور خاطرنشان کرد: کشور ما از نظر مصرف آب در شرایط استرس جدی قرار دارد. در اثر این تنش شدید، برخی از تالاب های ما خشک شده و باید آب آن ها را تامین کنیم. برای دستیابی به این هدف، کاهش 20 درصدی مصرف آب های سطحی در بخش کشاورزی ضروری است.

وی در رابطه با کسری مخزن و کمبود منابع آب زیرزمینی ادامه داد: در حوزه آب های زیرزمینی کسری ما در مخزن به 140 میلیارد مترمکعب می رسد. این کسری ده ها سال است که ایجاد شده و هر سال در حال افزایش است. سالانه 5 میلیارد مترمکعب ظرفیت اضافه ظرفیت داریم و در مجموع باید 30 درصد از مصرف چاه های کشاورزی غیرمجاز و غیرمجاز کشور (40 میلیارد مترمکعب) کاهش یابد. به منظور حفظ پایداری خاک و انعطاف پذیری محیطی، هزینه های کشاورزی در سال جاری و سال آینده باید 20 تا 30 درصد کاهش یابد.

موسوی با تاکید بر تاثیر کنترل مصرف آب بر تولیدات کشاورزی گفت: در نتیجه کاهش منابع آب و تولید مواد غذایی با 30 درصد کسری غذایی مواجه خواهیم شد. این کسری باید به نوعی جبران شود. این کسری 30 درصدی را می توان از سه طریق جبران کرد.

وی با اشاره به روش های موجود برای کنترل تولید محصولات کشاورزی افزود: روش اول افزایش بهره وری است. این شامل مسائلی مانند افزایش بهره وری آب و مدیریت مسائل مربوط به شرایط رشد و جمع آوری و کنترل آب در کشاورزی است.

موسوی در خصوص لزوم تغییر نحوه مصرف برای کاهش مصرف آب گفت: راهکار دوم تغییر نحوه مصرف و تغذیه مردم است. الگوی مصرف انسان باید تغییر کند تا مقداری از مصرف محصولات پرآب را کنار بگذارند و بیشتر به محصولات کم آب گرایش پیدا کنند. در واقع بخشی از مصرف گوشت باید با حبوبات و فرآورده های گیاهی جایگزین شود.

هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران با تاکید بر اهمیت واردات آب مجازی در قالب محصولات کشاورزی افزود: سومین راهکار موجود، واردات مواد غذایی پرآب و در واقع واردات آب مجازی است. در حال حاضر 25 میلیارد متر مکعب آب مجازی وارد می کنیم. این آب عمدتاً در محصولاتی مانند جو، کنجاله، ذرت و گندم یافت می شود.

وی همچنین با بیان اینکه کاهش مصرف آب به طور حتم منجر به کاهش تولیدات کشاورزی می شود، گفت: واردات آب مجازی اگرچه می تواند تا حدودی مشکل را حل کند، اما کشور را به تولید خارجی وابسته و بیش از حد به آن وابستگی می کند. در زمینه واردات مواد غذایی، ایران به کشورهای خارجی وابسته خواهد بود و البته این مشکل راه حل های خود را دارد.

موسوی بر واردات محصولات پرآب به جای تولید آنها در کشور تاکید کرد و گفت: واردات سبزیجات و فرآورده های گوشتی پر آب به ویژه گوشت قرمز باید افزایش یابد. گوشت قرمز بیشترین مصرف آب مجازی را دارد و به ازای هر کیلوگرم گوشت قرمز ۱۵ متر مکعب آب مصرف می کند. هر چه میزان تولید گوشت قرمز در کشور کمتر باشد مصرف آب دام نیز کاهش می یابد.

هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران همچنین با اشاره به لزوم توجه به کشت فرازمینی افزود: موضوع دیگری که می تواند به کاهش مصرف آب و بهبود پایداری محیط زیست کمک کند، کشت فرازمینی است. در مورد کشت فرازمینی، اقدامات خاصی در این زمینه انجام نشده است. متاسفانه ایران گامی در این زمینه برنداشته است. کشور ما باید از پتانسیل کشورهای آسیای میانه و آفریقا استفاده کند و بخش مهمی از تولید محصول خود را از طریق کشت فرازمینی تامین کند.

موسوی در خاتمه بر لزوم برقراری ارتباط مناسب با کشورهای صادرکننده آب مجازی تاکید کرد و گفت: لزوم واردات آب مجازی از کشورهای مختلف و رفع نیازهای ما محدود به چند کشور خاص نیست. کشورهای پرآب مانند برزیل، آرژانتین و اوکراین صادرکنندگان عمده آب مجازی هستند و واردات آب مجازی از این کشورها می تواند مصرف آب خانگی را کاهش دهد.

انتهای پیام/